«Το τυπογραφείο που ανακάλυψα, μετά το μεσημεριανό φαΐ. Αξιοπρόσεχτος τόπος. Στην άκρη του Νέου Φαλήρου, μια παλιά πόρτα σκουριασμένη στη ρίζα του βράχου της Καστέλας. Τριγύρω βάρκες βγαλμένες στη στεριά, αναποδογυρισμένες. Η θάλασσα βαμμένη κόκκινη, από τους οχετούς των γειτονικών χρωματουργείων, σαν την προβιά λαμπριάτικου αρνιού. Καθώς μπαίνεις συναίσθημα ερημιάς• αυλή άδεια• μόνο δεξιά ένα πελώριο κλουβί, με φως ακουάριου, γεμάτο εξωτικά πουλιά… Ως την κορφή του βράχου, κλιμακωτά, διάφορες οικοδομές που καταλήγουν στο σπίτι των Ταρουσόπουλων. Το τυπογραφείο μέσα, το ίδιο ύφος σκιερής ερημιάς και τάξης, σα μοναστήρι».
Έτσι αφηγείται ο Γιώργος Σεφέρης την πρώτη του επίσκεψη στο θρυλικό τυπογραφείο των αδελφών Ταρουσόπουλου, τον Φεβρουάριο του 1940. Μια βδομάδα νωρίτερα είχε δώσει για τύπωμα το «Τετράδιο γυμνασμάτων». Σχολαστικοί στη δουλειά τους, οι Ταρουσόπουλοι έπιαναν τυχόν λάθη στα χειρόγραφα και τα διόρθωναν, είχαν όμως και άποψη για το κείμενο, για τα σημεία που θα έπρεπε να τοποθετηθούν οι τελείες και τα κόμματα, που πολλές φορές εξόργιζε τον ποιητή.
Η ιστορία της τυπογραφικής οικογένειας ξεκινά από τον Νέστορα Ταρουσόπουλο, διευθυντή του τυπογραφείου «Ο Παρνασσός» στη Ζάκυνθο, στα μέσα του 19ου αιώνα. Λίγες δεκαετίες αργότερα βρίσκουμε στην Αθήνα ολόκληρη την οικογένεια, που έχει ακολουθήσει τον πρωτότοκο γιο Στέφανο ο οποίος σπουδάζει στρατιωτικός γιατρός στη Σχολή Ευελπίδων. Ο Νέστορας με τα υπόλοιπα παιδιά του ανοίγουν τυπογραφείο στην οδό Ομήρου. Αργότερα το τυπογραφείο μεταφέρεται στην Καστέλα, με θέα τη θάλασσα, δίπλα στο σπίτι του Στέφανου.
Το τυπογραφείο εκσυγχρονίζεται, αποκτά νέα μηχανήματα και τυπογραφικά στοιχεία της Βιέννης με τη συμβολή του φιλοβασιλικού Στέφανου, ο οποίος, μετά την έκπτωση του Κωνσταντίνου το 1922, παραιτείται από τον στρατό και ακολουθεί τους υπόλοιπους στην οικογενειακή επιχείρηση.
Οι Ταρουσόπουλοι απέκτησαν γρήγορα τη φήμη των ιδιόρρυθμων τυπογράφων αλλά σπουδαίων καλλιτεχνών. Οι λογοτέχνες της γενιάς του 1930 μπορεί να παραπονιούνται στην αλληλογραφία τους για τις καθυστερήσεις ή για τις επεμβάσεις τους, όμως τους εμπιστεύονταν. Εκεί τύπωνε τα βιβλία του ο Σεφέρης αλλά και ο Στρατής Δούκας, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Ανδρέας Εμπειρίκος. Τη ζωή του ιστορικού τυπογραφείου ξετύλιξε σε μια προσωπική αφήγηση ο επιμελητής εκδόσεων Εμμανουήλ Χ. Κάσδαγλης, ο οποίος είχε μαθητεύσει κοντά στους Ταρουσόπουλους, στο βιβλίο του «Το αγλαότεχνο τυπογραφείο των αδελφών Ταρουσόπουλου» (Άγρα, 1990).
Αναρτήσεις
