Κυριάκος Σταμέλος: Είμαι μηχανολόγος ηλεκτρολόγος μηχανικός. Ημουν αναπληρωματικό μέλος της συντονιστικής επιτροπής. Βρίσκομαι εδώ αντίπαλος μόνο του εαυτού μου. Δεν είμαι αντίπαλος με κανέναν Ελληνα, ο οποίος ενδιαφέρεται για τη διατήρηση του οικοπέδου. Συζητώ με όλους και επιθυμώ να είμαι φίλος με όλους.
Κ.Σ.: Η Ελλάς. Παραμένω αριστερός, αλλά πρώτα είμαι πατριώτης.
Μιχάλης Γουνελάς: Εγώ ήμουν επικεφαλής των αρμάτων μάχης στο Πολυτεχνείο.
Μ.Γ.: Εγώ την εντολή την πήρα από τον διοικητή της μονάδος μου.
Μ.Γ.: Δεν έχει σημασία. Δεν είχε εμπλακεί ποτέ και δεν θέλω να αναφέρω το όνομά του. Την εντολή την πήρε και αυτός από κάπου αλλού εν πάση περιπτώσει. Η εντολή έλεγε θα πάμε στο Πολυτεχνείο με αποστολή να παρεμβληθούμε μεταξύ φοιτητών και Αστυνομίας, να είμαστε οι εγγυητές των φοιτητών ότι δεν θα υποστούν εν πάση περιπτώσει βιαιοπραγίες απ’ την Αστυνομία.
Κ.Σ.: Αυτό η πράξη δείχνει ότι σε ένα μέτρον ισχύει. Οπωσδήποτε δεν επηρεάσαμε εμείς την απόφαση της ΑΣΔΕΝ. Αυτό που στην πράξη έγινε είναι ότι από τη στιγμή που η συντονιστική επιτροπή όρισε δύο διαπραγματευτές, εμένα και τον κ. Λαλιώτη, κάναμε την επαφή να βγούμε έξω.
Κ.Σ.: Είχαμε ανοιχτή εντολή να διαπραγματευτούμε να ανοίξει η πύλη για να μπορέσουμε να μη γίνει μάχη στην πύλη, να μην υπάρξει σύγκρουση.
Κ.Σ.: Με τον Στρατό. Την Αστυνομία ούτως ή άλλως την είχαμε καταταγμένη σε αυτούς που είχανε χάσει τον έλεγχο και εκείνο το βράδυ αποτελεί μαύρη νύχτα της Ελληνικής Αστυνομίας και μας οφείλει ακόμα μία συγγνώμη. Κρατούσαν όλοι ξύλα και χτυπούσανε όπου βρίσκανε. Ο Στρατός είχε άλλη στάση. Ηταν πιο επαγγελματική η στάση του Στρατού. Αντιπροσωπεύοντας τη συντονιστική επιτροπή, ήρθαμε σε επαφή με τον κ. Γιοβάνη και τον κ. Γουνελά αμέσως εκεί έξω και τους είπαμε ότι θέλουμε να ανοίξει η πόρτα και δεν έχει νόημα πια κάποια σύγκρουση και να φύγουμε αναίμακτα. Αυτό βρήκε πρόσφορο έδαφος και ερμηνεύω ότι κατά κάποιον τρόπο και η στρατιωτική παρουσία εκεί πέρα δεν είχε πρόθεση να δώσει μια κάποια μάχη, να επιτεθεί, ας πούμε. Ο υποφαινόμενος ήταν υπεύθυνος κεντρικής πύλης τις τελευταίες τρεις ώρες, διότι ήταν άλλος υπεύθυνος, αλλά έφυγε επειδή το ΚΚΕ απέσυρε τους ανθρώπους του. Ανέλαβα εγώ την κεντρική πύλη και έχω δει τα πάντα. Αν δεν συμφωνούσα εγώ, δεν έμπαινε άνθρωπος μέσα. Αυτό δεν το λέω επαιρόμενος για τίποτα, το λέω για να πω ότι ήμουνα πλέον εκεί όταν ήρθαν οι στρατιωτικές ίλες, παρατάχθηκαν τα τανκς.
Μ.Γ.: Εμείς ήμασταν ένας ουλαμός, πέντε άρματα μάχης και μία μοίρα καταδρομών με έναν εξαιρετικό διοικητή.
Κ.Σ.: Οταν είδα ότι οι λοκατζήδες πλέον βάλανε τα μαντίλια στο πρόσωπο, ανέβηκα στη συντονιστική επιτροπή και τους είπα ότι τα τανκς είναι μπροστά, τα τανκς έχουν έρθει, οι λοκατζήδες έχουν βάλει τα μαντίλια στο πρόσωπο. Είπα συγκεκριμένα: Δεν εκτιμώ ότι είναι θέμα επιθέσεως -αυτά τα ‘χω δηλώσει και στη δίκη του Πολυτεχνείου–, εκτιμώ ότι είναι για τα δακρυγόνα, αλλά εν πάση περιπτώσει η κατάσταση φτάνει προς ένα τέλος και προτείνω να διαπραγματευτούμε να ανοίξουμε την πύλη να φύγουμε. Και ζήτησα κάποιος από μας να έρθει μαζί μου να μοιραστώ το περιστατικό. Προς τιμήν του ο Κώστας ο Λαλιώτης είπε αμέσως ναι. Οι δυο μας κατεβήκαμε, βγήκαμε έξω και συζητήσαμε με τους κυρίους.
Μ.Γ.: Προσπαθούσαν να βρουν ποιος είναι ο πλέον πρόσφορος τρόπος για να ανοίξει η πόρτα. Λίγο πριν από την είσοδο του άρματος, μία ώρα πριν, ίσως και περισσότερο, από μια πλαϊνή πόρτα, απ’ αυτές που βρισκόντουσαν δεξιά και αριστερά της κεντρικής πύλης του Πολυτεχνείου, βγήκαν μερικοί και τους εμπόδισαν από μέσα και την ξανακλείσανε.
Κ.Σ.: Υπήρχανε μέσα στη θέρμη των ωρών πολλοί από μας οι οποίοι δεν θέλανε να ανοίξει η πόρτα. Θέλανε να επιτεθεί το τανκς. Θέλανε σύγκρουση. Δεν έχω τίποτα με αυτούς και δεν με χωρίζει απολύτως τίποτα.
Κ.Σ.: Οι ζηλωτές ήταν πολλοί και ήταν πολλοί και οι μετριοπαθείς. Μετριοπαθείς υπό μία σωστή έννοια. Με 400 αστακούς έξω και έξι τανκς, τι να κάνουμε εμείς; Είχε τελειώσει ο ρόλος μας. Ολων. Και γι’ αυτό και η επιτροπή απεδέχθη ομοφώνως να γίνουν διαπραγματεύσεις. Και από το όλον περιστατικό τεκμαίρονται αυτά που σας είπα ότι ο Στρατός είχε μια πιο συγκρατημένη σαφώς τάση. Ο Στρατός δεν ανήκει ποτέ σε κανέναν συνταγματάρχη. Ο Στρατός είναι ένα λαϊκό ελληνικό συνονθύλευμα, όπου, ή πλούσιος είσαι ή φτωχός, ξυπόλυτος στο χωριό, θα πας φαντάρος. Αξιωματικοί χωρίς φαντάρους δεν υπάρχουν. Ούτε και στρατηγοί. Κατά τούτο λοιπόν είμαι φίλος του Στρατού και δεν νομίζω ότι εκείνη την εποχή ο Στρατός αποτελείτο από 100%, ας πούμε, ένθερμους φιλοχουντικούς αξιωματικούς. Εχουμε τις πληροφορίες ότι υπήρχαν πάρα πολλές διεργασίες στον Στρατό και καταρχάς είναι γνωστό σε όλους σας, υποθέτω και σε σας, ότι ασχέτως του παρελθόντος του στρατηγού Ντάβου, είχε πει «τελειώνετε, αλλιώς έχουμε εμφύλιο».
Μ.Γ.: Σε μεγάλο βαθμό ισχύουν.
Μ.Γ.: Πιστεύω ότι ήταν συναπόφαση. Από τις διαπραγματεύσεις βγήκε. Ηταν το συμπέρασμα των διαπραγματεύσεων.
Μ.Γ.: Από συμβολικής πλευράς αυτό χτυπάει άσχημα. Δεν το σκέφτηκα εκείνη τη στιγμή. Και εγώ τώρα που το σκέφτομαι εκ των υστέρων στενοχωριέμαι. Με τον φόρτο, τον συναισθηματικό φόρτο όλων αυτών των γεγονότων, εκείνη τη στιγμή το μόνο που με ενδιέφερε πρωτίστως ήταν να μην πάθει κανείς τίποτα. Και λυπάμαι πάρα πολύ διότι τραυματίστηκε η κυρία Ρηγοπούλου.
Κ.Σ.: Περίπου διπλάσια του κανονικού. Κάνει πολιτική αυτό το φιλμ. Εχει κατατεθεί από εμένα στη δίκη του Πολυτεχνείου ότι το τανκς προχώρησε, ακούμπησε την πόρτα, δεν σταμάτησε τελείως, αλλά τότε μαρσάρισε οριστικώς για να ρίξει την πόρτα. Δεν υπήρχε αυτή η συνεχής κίνησις που βλέπετε. Θα μου πείτε τώρα γιατί τα λέω αυτά. Εκατό τα εκατό είναι πειραγμένη η ταχύτητα του φιλμ και κάνει πολιτική το φιλμ.
Μ.Γ.: Οι δικοί μου άνδρες που ήταν εκεί και οι υπόλοιποι -των ειδικών δυνάμεων οι περισσότεροι- ήμασταν διαλλακτικοί. Δεν πήγαμε κάτω για να σκοτώσουμε ούτε για να μαλώσουμε με τους φοιτητές ούτε να βιαιοπραγήσουμε ούτε να δείρουμε. Πήγαμε για να δώσουμε λύση σε μία κατάσταση. Και αυτό πιστεύω ότι κάναμε. Και νομίζω ότι αυτό ωφέλησε.
Κ.Σ.: Κοιτάχτε, νεκρούς δεν είχαμε, πλην έχω μία αμφιβολία διότι, όταν φύγαν όλοι οι φοιτητές, ο υποφαινόμενος και ο κ. Λαλιώτης με όλους τους αξιωματικούς και με τον κ. Γουνελά, μας ζητήσανε να τους πάμε εκεί όπου είναι το νοσοκομείο και όπου είναι ο ραδιοφωνικός σταθμός, πράμα που έγινε. Στο νοσοκομείο λοιπόν, στη γωνία, ήτανε κάτι τυλιγμένο σε μια γωνία, το οποίο θα μπορούσε να ‘τανε και πτώμα. Αυτό όμως θα ‘ταν οπωσδήποτε κάποιος τραυματίας που ήρθε απέξω.
Κ.Σ.: Μέσα τούς έδινε ο νοσοκόμος τις πρώτες βοήθειες και κατόπιν τους επιβιβάζαμε σε ασθενοφόρα και πήγαιναν στα νοσοκομεία. Αυτή η ροή έχει υπάρξει. Πριν να έρθει ο Στρατός, πολύ πριν να έρθει ο Στρατός, αυτό γινότανε.
Κ.Σ.: Ν’ αρχίσουμε από το πότε πυροβολούσαν. Πυροβολούσαν από τότε που έπεσε το σκοτάδι. Υπήρξαν και κάποιοι ελεύθεροι σκοπευτές. Αποκλείεται αυτοί να ήταν άνθρωποι του Στρατού, ελεύθερος σκοπευτής θα πει ότι βρίσκει κούτελο στα 600 μέτρα. Ο Ρώσος έβρισκε στα 1.400.
Κ.Σ.: Ο Ζάιτσεφ. Βολές για ελεύθερο σκοπευτή στα 200-300 μέτρα είναι αστείες. Σου μετράει τα κουμπιά. Αν λοιπόν υπήρχαν ελεύθεροι σκοπευτές, θα ‘ταν πάρα πολλά τα θύματα. Δεν το συζητάω αυτό το πράμα. Αρα αυτοί ήτανε κάποιοι πιο ερασιτέχνες επιχειρησιακώς… Είχανε, ας πούμε, κάποια σύνδεση και κάπως είχανε βρεθεί εκεί, από κάπου είχαν πάρει ένα όπλο. Αυτοί ήτανε παρακρατικοί, ήτανε της Αστυνομίας ή πιθανόν και λίγο προβοκάτορες, δεν γνωρίζω και δεν μπορώ να το πω. Αυτοί κάνανε ζημιές. Ηρθανε άνθρωποι τραυματισμένοι, οι οποίοι δεχόντουσαν τις πρώτες βοήθειες και τους
Μ.Γ.: Δεν υπάρχει τέτοια εντολή. Είμαι απόλυτα βέβαιος. Είναι δυνατόν ο Στρατός να χτυπάει τον κόσμο και από πάνω οι ελεύθεροι σκοπευτές; Είναι αδιανόητο αυτό το πράγμα. Και πιστεύω ότι, μόνο που το σκεφτόμαστε, δεν πρέπει να το σκεφτόμαστε αυτό το πράμα.
Κ.Σ.: Η αρχική κίνηση ήταν ότι κατέβηκαν 300-400 άτομα από τη Νομική προς το Πολυτεχνείο. Διατυπώνω το αντιστασιακό παράπονο ότι δεν μας είπαν τίποτα. Ηρθανε μόνοι τους. Εχω δικαίωμα να το πω αυτό. Από κει και πέρα βρήκαν έδαφος σε όσους εκ του Πολυτεχνείου ήθελαν να γίνει μια κατάληψη. Εγώ θεωρώ ακόμα προς τιμήν μου για θέματα που εκφεύγουν της συνεντεύξεώς μας ότι ήμουνα εναντίον της εκτάσεως των γεγονότων. Και ήμουν εναντίον της εκτάσεως των γεγονότων διότι ακόμα, πιθανόν από ντροπή, δεν έχουμε βάλει μία στήλη με τους νεκρούς της εξεγέρσεως μέσα στο Πολυτεχνείο. Είναι αδιανόητο να μην υπάρχει σήμερα μια μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα των πεσόντων. Και υπάρχει μόνο το κεφάλι του καθηγητού. Δεν είχαμε 24 θύματα;
Μ.Γ.: Κατά τη διάρκεια των γεγονότων.
Κ.Σ.: Πολύ καλώς θέλαμε και οι πιο ψύχραιμοι και οι πιο ένθερμοι μία εναντίωση προς το καθεστώς. Τιμώ όλους όσοι την ήθελαν, σ’ όποιο μέτρο την ήθελαν. Εγώ ήμουνα πιο ψύχραιμος, πιο σκεφτικός, διότι προτιμούσα να δούμε, βρε αδερφέ, και 20, 30 μέρες τη λύση Μαρκεζίνη. Εγώ είχα γυρίσει απ’ τον Στρατό μιάμιση μέρα πριν από την έναρξη της καταλήψεως. Ακόμα και αυτό σήμερα το σκέφτομαι: Γιατί μας αφήσανε να γυρίσουμε τότε πίσω στα γεγονότα; Δεν θεωρώ ότι είναι μέρος κάποιου σχεδίου, αλλά αμέσως μόλις γυρίζουμε από τον Στρατό να ξεκινάει ένα μέγα γεγονός, εμένα με προβλημάτιζε.
Ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι, αν δεν είχαν γίνει τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, πιθανότατα δεν θα είχαμε χάσει την Κύπρο. Δηλαδή δεν ήταν στις προθέσεις βεβαίως των επαναστατημένων να χαθεί η Κύπρος, αλλά υπήρξε τέτοια ροή στην εκμετάλλευση διότι εμείς δεν ρίξαμε τον Παπαδόπουλο. Φέραμε τον Ιωαννίδη, πάντως. Και ο Ιωαννίδης δεν έπεσε μόνος του, έπεσε λόγω των γεγονότων της Κύπρου. Αρα λοιπόν ένα αυθόρμητο κίνημα μετετράπη σε έναν μοχλό εναντίον της πατρίδος. Γιατί δεν είχε τις ιδιότητες που πρέπει να ‘χεις όταν προχωράς, όταν πας να κάνεις μια σύγκρουση. Δεν έχω καμία διάθεση αποδόμησης της εξέγερσης, απλά θέλω να πω την αλήθεια.
Μ.Γ.: Αν είχαν την τεχνική δυνατότητα; Ναι, φυσικά και την είχανε.
Μ.Γ.: Είχε βεβαίως.
Μ.Γ.: Κι αυτό ήταν εύκολο να γίνει. Αυτό νομίζω ήταν ευκολότερο να γίνει.
Μ.Γ.: Βεβαίως. Κάποια στιγμή θα ήτανε στο όριο, θα εξαντλούνταν και θα σταματούσαν, θα βγαίνανε από μόνοι τους έξω. Δεν ξέρω γιατί δεν έγινε.
Μ.Γ.: Εγώ την έχω ακόμα αυτή την εντύπωση. Αλλά φυσικά, άμα κάτι δεν μπορείς να το αποδείξεις δεν μπορείς να το πεις. Αλλά από τη γενικότερη γνώση που έχουμε, κοιτάξτε να δείτε. Εγώ δεν θέλω να απαξιωθεί το Πολυτεχνείο στο ποσοστό που ήταν αυθόρμητο. Σ’ αυτό τον βαθμό δεν θέλω να απαξιωθεί. Αλλά από ένα σημείο και μετά που έγινε ποδηγετούμενο, ναι, εκεί νομίζω ότι πρέπει να απαξιωθεί.
Κ.Σ.: Δεν ξέρουμε ακόμα ποιος έστησε τον ραδιοσταθμό. Τα μηχανήματα δεν ήτανε κατασκευή δικιά μας. Αυτό μπορώ να σας το διαβεβαιώσω και ακόμα δεν ξέρουμε ποιος το ‘φερε, με ποιον πρωτομίλησε, πότε ειδοποιήθηκε η συντονιστική. Αυτό που ξέρω εγώ να σας πω είναι ότι μόλις άρχισε να λειτουργεί ο σταθμός, εγώ εντός δύο ωρών περίμενα ή να κοπεί το ρεύμα ή ν’ αρχίσουν οι παρεμβολές. Το γιατί μείναμε, μου λένε πολλοί δικοί μου μην προβοκάρεις. Δεν προβοκάρω όταν λέω μα πώς είναι δυνατόν να μείναμε με ρεύμα, νερό, και σταθμό χωρίς παρεμβολές τρεις μέρες. Δεν φαίνεται λογικό αυτό το πράγμα, δηλαδή, για να το πούμε. Περί σταθμού σάς απαντώ ότι εγώ περίμενα εντός δύο ωρών ή να κοπεί το ρεύμα ή 100% μπορούσε ο Στρατός να κάνει ισχυρή παρεμβολή ή να γυρίσει την ΕΡΤ πάνω στον σταθμό.