Αλήτες κομματόσκυλα συνδικαλΗστές λαμόγια ρήμαξαν τα πάντα στην Ελλάδα

Η μεγαλύτερη κτιριακή εγκατάσταση στην Αιγιάλεια μέχρι και σήμερα είναι αδιαμφισβήτητα το συγκρότημα της πάλαι ποτέ Χαρτοποιίας Αιγίου, ενός από τα σημαντικότερα εργοστάσια όχι μόνο του τόπου μας αλλά και πανελλαδικά καθώς για πολλά χρόνια έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον τομέα του εμπορίου.  

 

Η σημερινή του εικόνα δεν θυμίζει σε τίποτα αυτή του ένδοξου παρελθόντος καθώς τα τελευταία χρόνια το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται σε κατάσταση εγκατάλειψης αλλά και λεηλασίας συνθέτοντας εικόνες πλήρους απαξίωσης αλλά και ντροπής, ενώ θα έπρεπε να είναι σήμα κατατεθέν της πόλης και μνημείο ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.

Η Χαρτοποιία Αιγίου δημιουργήθηκε το 1927 πλησίον του λιμανιού της πόλης του Αιγίου και αποτέλεσε πυρήνα εμπορικής, βιοτεχνικής και βιομηχανικής δραστηριότητας και αναπτυξιακό κέντρο για την ευρύτερη περιοχή.  Οι κτιριακές εγκαταστάσεις σχεδιάστηκαν από Σουηδούς αρχιτέκτονες, ενώ η τοποθέτηση των μηχανημάτων και του απαραίτητου εξοπλισμού πραγματοποιήθηκε από Νορβηγούς και Σουηδούς εφαρμοστές.

1927-1960 Συνεργασία ξένων και Ελλήνων ανέβασαν στα ύψη τη Χαρτοποιία

Η λειτουργία της Ανωνύμου Ελληνικής Εταιρείας Χαρτοποιίας Α.Ε. εκτείνεται σε τρεις περιόδους, την πρώτη και αρχική περίοδο (1925-1930), τη δεύτερη και σημαντικότερη περίοδο (1930-1960) και την τρίτη περίοδο παρακμής (1960-1991) μέχρι το οριστικό κλείσιμο το 1991 παρά τις προσπάθειες ανάκαμψης.

Η λειτουργία του συγκροτήματος ξεκίνησε το 1927 με διευθυντή τον Φιλανδό Χαρτοποιό Κάρολο Μάτταν και εξειδικευμένους Σουηδούς και Γερμανούς υπαλλήλους που καθοδηγούσαν και εκπαίδευαν του Έλληνες εργάτες.  Μέχρι το 1930 η επιχείρηση διανύει την πρώτη περίοδο λειτουργίας της.

Από το 1930 το εργοστάσιο λειτουργεί υπό τη διεύθυνση αρχικά του διακεκριμένου Σουηδού χαρτοποιού Ρέινχολτ Βέντελ τον οποίο διαδέχθηκαν κατά σειρά οι: Α. Αθανασούλας, Ροδ. Νοφς, Αλέκος Φιλιππόπουλος, Χρ. Κουνινιώτης και αργότερα, το 1937, του Χαράλαμπου Ματιάτου.  Την περίοδο αυτή η επιχείρηση διανύει τη σημαντικότερη φάση ακμής της.  Την ίδια εποχή ιδρύεται η Χαρτοβιομηχανία Αιγίου Α.Ε. (1930) η οποία παράγει προϊόντα χαρτιού και συστεγάζεται με την Ανώνυμο Εταιρεία Χαρτοποιίας.  Η επιχείρηση σε αυτή τη φάση χαρακτηρίζεται ως ο μεγαλύτερος χαρτοποιητικός οργανισμός της Ανατολής.

Το 1975 ξεκινά η περίοδος παρακμής τους εργοστασίου

Από το 1960 έως το 1991 η εταιρεία διανύει την τρίτη και τελευταία περίοδο λειτουργίας της.  Στη διάρκειά της οδηγείται σε σταδιακή παρακμή.  Το 1968 η πλειοψηφία των μετοχών περιέχεται στη Χαρτοποιία Ε.Γ. Λαδόπουλου Α.Ε. που διαθέτει ήδη ένα εργοστάσιο στην Πάτρα.  Η βιομηχανία του Αιγίου συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι το 1975 οπότε αρχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και γίνετε η κατάσταση τραγική από τις συνεχής απεργίες των εργατών που καθοδηγούνται από τους συνδικαληστές του ΚΚΕ. 

Οι προσπάθειες ανάκαμψης με την αγορά της τέταρτης τελευταίας τεχνολογίας μηχανής καθώς και η κατασκευή νέων κτηριακών εγκαταστάσεων δεν αποδίδει τα αναμενόμενα.

Το 1977 επεμβαίνει η Εθνική Τράπεζα που λειτουργεί το εργοστάσιο με δική της διοίκηση μέχρι το 1985 οπότε και κλείνει.  Το 1988 ιδρύεται με παρέμβαση του Οργανισμού Οικονομικής Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων η Ε.Γ.Λ. (Ευάγγελου Γεωργίου Λαδόπουλου) Χαρτοποιία Δυτικής Ελλάδος Α.Ε. ως συνέχεια της Ανωνύμου Εταιρείας Χαρτοποιίας Α.Ε. και της Χαρτοποιίας Ε.Γ. Λαδόπουλου Α.Ε. Πάτρας.  Το επενδυτικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού δεν ολοκληρώνεται και τον Απρίλιο του 1991 διακόπτεται κάθε δραστηριότητα ενώ η εταιρεία τίθεται υπό καθεστώς εκκαθάρισης από την Εθνικής Κεφαλαίου Α.Ε.

Παρά τη φθορά του χρόνου και τους ισχυρούς σεισμούς που έπληξαν την περιοχή, το σύνολο του κτηριακού δυναμικού σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση. Τα άμεσα σχετιζόμενα με την παραγωγική διαδικασία κτήρια κατασκευάστηκαν εξαρχής γερά και ανθεκτικά στο βάρος και τους κραδασμούς των μηχανών και γι΄ αυτό σήμερα παρουσιάζουν ελάχιστες ζημιές ενώ τα περισσότερα προβλήματα εμφανίστηκαν σε κατοικίες και κτίσματα που δε συμμετείχαν ενεργά στη λειτουργία του εργοστασίου.

Το ιδιαίτερο βάρος που δόθηκε στη σωστή μελέτη και δόμηση των βιομηχανικών κτηρίων φαίνεται από το πλήθος κατασκευαστικών σχεδίων που βρέθηκαν στα αρχεία της επιχείρησης καθώς και από την πολύ καλή ποιότητα οικοδομικών υλικών που χρησιμοποιήθηκαν (σκυρόδεμα, υλικά πληρώσεως κλπ).

Αποκαρδιωτική εικόνα

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν μια μεγάλη ιστορία και ένα κτήριο μνημείο που έχει μείνει εδώ και 23 χρόνια σε πλήρη απαξίωση, ενώ κάλλιστα θα μπορούσε να έχει μετατραπεί σε ένα από τα σπουδαιότερα μουσεία της χώρας δείχνοντας στον επισκέπτη όλες τις φάσεις της παραγωγής του χαρτιού καθώς στο εσωτερικό του κτηρίου υπάρχουν μερικά από τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνταν κατά την παραγωγική διαδικασία.

Ο φακός του «protionline.gr» με αφορμή τις κινήσεις από πλευράς Δήμου και Επιμελητηρίου για την αξιοποίηση των κτιριακών εγκαταστάσεων, βρέθηκε στο χώρο και αποθανάτισε ένα τοπίο βγαλμένο από ταινία «θρίλερ».

Μόνιμοι κάτοικοι κάποια περιστέρια που το φτερούγισμά τους σε συνδυασμό με τις εικόνες που αντικρίσαμε μας σήκωσε, μες το κατακαλόκαιρο, την τρίχα κάγκελο. Το εργοστάσιο είναι πραγματικός λαβύρινθος με πολλά δωμάτια, σε διαφορετικά επίπεδα και σκάλες παντού.

Μηχανήματα μικρά και μεγάλα παντού, άχρηστα πλέον για να λειτουργήσουν, χρήσιμα όμως ως αξιοθέατα σε περίπτωση που η Χαρτοποιία μετατραπεί σε βιομηχανικό μουσείο.